Home ข่าว ข่าวสังคม พระโกศทองใหญ่ พระเกียรติยศสูงสุด สมเด็จพระพันปีหลวง

พระโกศทองใหญ่ พระเกียรติยศสูงสุด สมเด็จพระพันปีหลวง

31

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สำนักพระราชวัง จัดการพระบรมศพ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โดยถวายพระเกียรติยศสูงสุดตามราชประเพณี และประดิษฐานพระบรมศพ ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง

ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้เชิญพระบรมศพลงสู่พระหีบ และประดิษฐานหลังพระแท่นสุวรรณเบญจดล ประกอบ พระโกศทองใหญ่ ภายใต้พระเศวตฉัตร 9 ชั้น แวดล้อมด้วยเครื่องสูง หักทองขวางมีชุมสาย ฉัตร 5 ชั้น บังแทรก และต้นไม้ทองเงิน ณ มุกตะวันตก พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ซึ่งเป็นสถานที่อันทรงคุณค่าทางพระราชพิธีแห่งราชอาณาจักรไทย

พระโกศทองใหญ่

พระโกศทองใหญ่ หรือที่เรียกว่า พระลองทองใหญ่ เป็นพระโกศสำหรับทรงพระบรมศพ หรือประกอบพระบรมราชอิสริยยศพระบรมศพของพระมหากษัตริย์ และพระศพของพระบรมวงศ์ชั้นสูง ถือเป็นพระโกศที่มีลำดับยศสูงที่สุดในราชสำนักไทย

พระโกศทองใหญ่สร้างขึ้นในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อปีมะโรง จุลศักราช 1170 ตรงกับ พุทธศักราช 2351 โดยทรงโปรดเกล้าฯ ให้รื้อทองที่หุ้มพระโกศกุดั่นมาใช้สร้างพระโกศทองใหญ่ เพื่อไว้สำหรับทรงพระบรมศพของพระองค์เอง ตัวพระโกศทำจากไม้แกะสลักทรงแปดเหลี่ยม หุ้มทองคำตลอดองค์ และมีฝายอดมงกุฎอันวิจิตรงดงาม

เมื่อการสร้างแล้วเสร็จ พระองค์ทรงโปรดให้นำพระโกศทองใหญ่องค์นี้ตั้งถวายเพื่อทอดพระเนตร ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณ ต่อมาในปีเดียวกันนั้น สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงศรีสุนทรเทพ สิ้นพระชนม์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงพระอาลัยยิ่งนัก และมีพระราชประสงค์จะทอดพระเนตรพระโกศทองใหญ่เมื่อตั้งพระเบญจาในคราวออกพระเมรุ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ใช้พระโกศทองใหญ่นี้ประกอบพระลองในบรรจุพระศพของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงศรีสุนทรเทพ เป็นครั้งแรก

นับแต่นั้น พระโกศทองใหญ่จึงกลายเป็นแบบแผนแห่งพระราชประเพณีที่ใช้สำหรับพระบรมศพของพระมหากษัตริย์ และพระศพของพระบรมวงศ์ผู้ทรงได้รับพระราชทานพระอิสริยยศสูงสุด เช่น สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเด็จพระบรมราชกุมารี และสมเด็จเจ้าฟ้า ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เป็นพิเศษ

พระโกศทองใหญ่ทั้งสามองค์

องค์แรก สร้างขึ้นในรัชกาลที่ 1 โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

องค์ที่สอง สร้างขึ้นในรัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นปราบปรปักษ์ รองเสนาบดีกระทรวงวังและผู้บัญชาการกรมช่างสิบหมู่ สร้างขึ้นใหม่ เรียกว่า “พระโกศทองใหญ่ รัชกาลที่ 5” หรือ “พระลองทองใหญ่ รัชกาลที่ 5”

องค์ที่สาม สร้างขึ้นในรัชกาลที่ 9 โดย พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น เนื่องจากพระโกศทองใหญ่องค์เดิมทั้งสององค์ชำรุดทรุดโทรมจากกาลเวลา

พระโกศทองใหญ่องค์ที่สามนี้ได้ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องประกอบพระอิสริยยศของ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เป็นพระองค์แรก และยังคงเป็นสัญลักษณ์แห่งพระราชพิธีถวายพระเกียรติสูงสุดที่สืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน