เปิดเกณฑ์ “คุมขังนอกเรือนจำ” ในวันที่ 8 ก.ย.2568 ดร.ธนกฤต วรธนัชชากุล อัยการผู้เชี่ยวชาญ และอาจารย์พิเศษผู้บรรยายวิชากฎหมายวิธีพิจารณาความ และกฎหมายพยานหลักฐาน ที่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รามคำแหง นิด้า และแม่ฟ้าหลวง ได้โพสต์เฟซบุ๊คส่วนตัว ให้ความรู้เกี่ยวกับประกาศกรมราชทัณฑ์ สถานที่คุมขังนอกเรือนจำ ความว่า
ตามประกาศกรมราชทัณฑ์ เรื่อง กำหนดคุณสมบัติเฉพาะ ลักษณะต้องห้าม และวิธีการคุมขังผู้ต้องขังในสถานที่คุมขัง ตามระเบียบกรมราชทัณฑ์ ว่าด้วยการดำเนินการสำหรับการคุมขังในสถานที่คุมขัง พ.ศ. 2568 ที่ประกาศเมื่อวันที่ 19 มีนาคม 2568 มีกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับประกาศนี้ 3 ฉบับ คือ
พ.ร.บ. ราชทัณฑ์ พ.ศ. 2560 มาตรา 33 กฎกระทรวงกำหนดสถานที่คุมขัง พ.ศ. 2563 ข้อ 3 และระเบียบกรมราชทัณฑ์ ว่าด้วยการดำเนินการสำหรับการคุมขังในสถานที่คุมขัง พ.ศ. 2566 ข้อ 20
โดยต่อไปนี้จะขอเรียกประกาศกรมราชทัณฑ์ฉบับนี้ว่า ประกาศสถานที่คุมขังนอกเรือนจำ ประกาศฉบับนี้ได้กำหนดหลักเกณฑ์ และเงื่อนไขต่าง ๆ ในการคุมขังผู้ต้องขังในสถานที่อื่นนอกเรือนจำไว้ ซึ่งในที่นี้จะขอกล่าวถึงเฉพาะประเด็นที่น่าสนใจ ดังนี้
- 1. กรณีสถานที่คุมขังเป็นสถานที่อยู่อาศัย
ผู้ต้องขังที่อยู่ในเกณฑ์ตามประกาศนี้ ต้องเป็นนักโทษเด็ดขาด ต้องโทษจำคุกครั้งแรก หรือเป็นกรณีที่ศาลมีคำพิพากษาลงโทษจำคุกไม่เกิน 4 ปี หรือเป็นนักโทษเด็ดขาดซึ่งเหลือโทษจำคุกต่อไปไม่เกิน 4 ปี หากมีการพระราชทานอภัยโทษหรือลดโทษให้ถือเอากำหนดโทษตามหมายแจ้งโทษเด็ดชาดหรือคำสั่งให้ลดโทษฉบับหลังสุด
และต้องผ่านการจำแนกลักษณะผู้ต้องขังจากคณะทำงานจำแนกลักษณะผู้ต้องขังประจำเรือนจำเพื่อกำหนดแผนการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังรายบุคคล (Sentence Plan) และนักโทษเด็ดขาดต้องสมัครใจในการออกไปคุมขังในสถานที่อื่นแทนเรือนจำ รวมทั้งต้องมีความเสี่ยงน้อยในการกระทำผิดซ้ำ
นอกจากนี้ นักโทษเด็ดขาดผู้นั้น ต้องไม่เคยถูกส่งออกไปคุมขังในสถานที่คุมขังอื่นและกระทำผิดเงื่อนไขหรือกระทำผิดอาญาในระหว่างถูกคุมขังในสถานที่คุมขังอื่น และต้องไม่เป็นผู้ที่ถูกศาลพิพากษาลงโทษในความผิดตามที่กำหนดไว้ เช่น ความผิดเกี่ยวกับการก่อการร้าย ความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด เป็นต้น
- 2. กรณีสถานที่คุมขังเป็นสถานพยาบาล
ผู้ต้องขังต้องเป็นนักโทษเด็ดขาดที่คดีถึงที่สุดทุกคดี และมีอาการเจ็บป่วยร้ายแรง ซึ่งไม่สามารถรักษาให้หายขาด เป็นผู้ป่วยที่ต้องการการดูแลรักษาอย่างใกล้ชิดต่อเนื่อง หรืออยู่ในภาวะวิกฤติเสี่ยงต่อการเสียชีวิต หรือก่อให้เกิดความพิการ หรือไม่สามารถดำเนินชีวิตประจำวันได้ด้วยตนเอง หรือเป็นผู้ป่วยที่มีภาวะติดเตียง เป็นภาวะให้ผู้อื่นดูแล หรืออยู่ในภาวะพึ่งพิง (Dependent) และต้องมีใบรับรองความเห็นแพทย์ของทางราชการ จำนวน 2 คน ให้การรับรอง
นอกจากนี้ ตามประกาศสถานที่คุมขังนอกเรือนจำได้กำหนดเงื่อนไขต่าง ๆ ให้ผู้ต้องขังต้องปฏิบัติตามในระหว่างถูกคุมขังในสถานที่คุมขังนอกเรือนจำ และกำหนดหลักเกณฑ์การใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ติดตามตัวกับผู้ต้องขัง การติดตั้งกล้องวงจรปิดในสถานที่คุมขังนอกเรือนจำ รวมทั้งหลักเกณฑ์อื่น ๆ ในการบังคับใช้และดำเนินการกับผู้ต้องขังในสถานที่คุมขังนอกเรือนจำด้วย
